Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου
Το σύνδρομο θωρακικής εξόδου (ΣΘΕ), είναι μία κατάσταση που δημιουργείται όταν πιέζεται η υποκλείδιος αρτηρία, ή η υποκλείδιος φλέβα, ή το βραχιόνιο πλέγμα.
Η πίεση αυτή συμβαίνει σε έναν ανατομικό χώρο που ονομάζεται θωρακική έξοδος. Η θωρακική έξοδος, αποτελεί το όριο μεταξύ τραχήλου (λαιμού) και θώρακα. Από τον ανατομικό αυτό χώρο διέρχονται οι αρτηρίες και οι φλέβες για την κεφαλή και τον εγκέφαλο, για τα άνω άκρα (χέρια) καθώς επίσης και πολλά νεύρα για τον κορμό και τα διάφορα όργανα του σώματος καθώς επίσης και για τα άνω άκρα.
Συγκεκριμένα, η αρτηρία, η φλέβα και το νεύρο (υποκλείδιος αρτηρία, υποκλείδιος φλέβα και βραχιόνιο πλέγμα) για το άνω άκρο, διέρχονται από ένα στενό χώρο που αποτελείται από την κλείδα (άνω όριο), την 1η πλευρά (κάτω όριο) και τους σκαληνούς μύες (πλάγια όρια).
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων πιέζεται το νεύρο, οπότε γίνεται λόγος για νευρογενές ΣΘΕ. Λιγότερο συχνά η πίεση αφορά τη φλέβα και σπανιότερα την αρτηρία
Η αιτιολογία του συνδρόμου ποικίλει. Συχνά για την εμφάνισή του, ευθύνεται η ύπαρξη αυχενικής πλευράς. Αυχενική πλευρά καλείται μία πλευρά πλέον των θωρακικών, η οποία εκφύεται συνήθως από τον 7ο αυχενικό σπόνδυλο (εξ ου και η ονομασία της). Πρόκειται για ανατομική παραλλαγή της φυσιολογικής ανατομίας του ανθρώπου. Η πλευρά αυτή περιορίζει περαιτέρω τον ήδη περιορισμένο χώρο της θωρακικής εξόδου. Άλλες αιτίες είναι ο παλαιός τραυματισμός στον τράχηλο, το κάταγμα της σύστοιχης κλείδας, οι ινώδεις ταινίες (συχνά σε μυώδεις αθλητές), η κακή στάση του σώματος και τέλος οι όγκοι της θωρακικής εξόδου (π.χ. όγκος Pancoast).
Τα συμπτώματα και σημεία ποικίλουν ανάλογα με το στοιχείο που πιέζεται.
Όταν πιέζεται το βραχιόνιο πλέγμα (νευρογενές ΣΘΕ), κυριαρχεί ο πόνος στην περιοχή του τραχήλου, του ώμου, της έξω επιφάνειας του βραχίονος και του αντοβραχίου. Συχνά αναφέρονται και μουδιάσματα (παραισθησίες) στις περιοχές αυτές. Σε σοβαρές περιπτώσεις, είναι δυνατό να έχει εγκατασταθεί ατροφία στους μύες του αντιβραχίου ή και της παλάμης (ατροφία θέναρος).
Όταν πιέζεται η φλέβα, το άκρο μπορεί να εμφανίζεται πρησμένο και να πονά. Επίσης μπορεί να υπάρχει επίβλεβο, δηλαδή να σκιαγραφούνται πολλές μικρές επιφανειακές φλέβες, ενδεικτικό της πίεσης της φλέβας. Από την πίεση της φλέβας, είναι δυνατόν αυτή να θρομβωθεί, οπότε αυτά τα συμπτώματα εμφανίζονται οξέως, μαζί με αλλαγή στο χρώμα το άκρου.
Όταν πιέζεται η αρτηρία, μπορεί να εμφανίζονται αλλαγές στο χρώμα του δέρματος του άκρου, ιδιαίτερα των δακτύλων, δηλαδή αυτό να γίνεται ωχρό ή κυανό. Άνθρωποι με αρτηριακό ΣΘΕ, αναφέρουν επίσης ότι το χέρι τους κουράζεται κατά το βούρτσισμα των δοντιών τους ή το χτένισμα. Η πίεση της αρτηρίας στο ΣΘΕ, είναι δυνατόν να προκαλέσει ανεύρυσμα αυτής, με αποτέλεσμα περιφερικές εμβολές στα δάχτυλα του σύστοιχου χεριού.
Τα συμπτώματα δεν είναι ειδικά, υπό την έννοια ότι παρόμοια εμφάνιση μιμούνται και άλλες καταστάσεις, όπως για παράδειγμα οι κήλες των μεσοσπονδυλίων δίσκων της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, αρθρίτιδα ή επικονδυλίτιδα του ώμου ή του αγκώνος και φυσικά η κακή στάση του σώματος.
Η διερεύνηση της ύπαρξης ή όχι του συνδρόμου, γίνεται με
- Αξονική τομογραφία θώρακος-τραχήλου με ενδοφλέβιο σκιαγραφικό. Αναδεικνύονται ανατομικές παραλλαγές όπως η αυχενική πλευρά, παλαιά κατάγματα στην κλείδα και χωροκατακτητικές εξεργασίες (όγκοι) και λαμβάνονται πληροφορίες για την κατάσταση της αρτηρίας και της φλέβας.
- Μαγνητική τομογραφία θώρακος – τραχήλου με ενδοφλέβιο σκιαγραφικό. Απεικονίζονται εφόσον υπάρχουν ινώδεις ταινίες καθώς επίσης και χωροκατακτητικές εξεργασίες.
- Μαγνητική τομογραφία αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης. Μπορεί να διαγνώσει την ύπαρξη κήλης των μεσοσπονδυλίων δίσκων.
- Triplex υποκλειδίων αγγείων.
- Μαγνητική τομογραφία βραχιονίου πλέγματος.
- Ηλεκτρομυογράφημα.
Η θεραπεία του νευρογενούς συνδόμου, εφόσον τεκμηριώνεται η διάγνωση του και εφόσον ως αιτία δεν ανευρίσκεται αυχενική πλευρά, ινώδεις ταινίες ή χωροκατακτητικές εξεργασίες, είναι καταρχήν συντηρητική και βασίζεται στη φυσικοθεραπεία με σκοπό την ενδυνάμωση των μυών της περιοχής και τη βελτίωση της στάσης του σώματος. Αν παρά τις φυσικοθεραπείας τα συμπτώματα παραμένουν, τότε η θεραπεία είναι χειρουργική.
Στις περιπτώσεις που ανευρίσκεται αυχενική πλευρά, ινώδης ταινία, χωροκατακτητική εξεργασία ή στις περιπτώσεις που υπάρχει ένδειξη χρόνιας πίεσης της αρτηρίας ή της φλέβας, η θεραπεία είναι χειρουργική.
