Κατάγματα Πλευρών
Η πιο συνηθισμένη κάκωση του θώρακα είναι το κάταγμα των πλευρών. Το κάταγμα των πλευρών προκύπτει μετά από αμβλεία κάκωση, π.χ. μετά από πτώση ή τροχαίο ατύχημα. Ο θώρακας του ανθρώπου αποτελείται από 12 ζεύγη πλευρών όπως φαίνεται στην εικόνα.
Η λειτουργία των πλευρών είναι πολλαπλή. Προστατεύουν τα όργανα του θώρακα, τον πνεύμονα, την καρδιά και την αορτή.
Οι κατώτερες πλευρές προστατεύουν και τα συμπαγή όργανα της κοιλίας όπως το ήπαρ, ο σπλήνας και οι νεφροί (οπισθοπεριτοναικό όργανο).
Επίσης στηρίζουν τον κορμό, καθώς σε αυτές προσφύονται αρκετοί μύες του κορμού.
Τέλος, παίζουν σημαντικό ρόλο στην αναπνευστική λειτουργία, διότι σε αυτές προσφύονται οι αναπνευστικοί μύες (διάφραγμα, μεσοπλεύριοι μύες, πρόσθιος οδοντωτός, στερνοκλειδομαστοειδής) που ευθύνονται για την εισπνοή και εκπνοή.
Σε ένα τραυματισμό του θώρακα είναι δυνατόν να σπάσει μία μόνο ή και περισσότερες πλευρές.
Μία πλευρά μπορεί να σπάσει σε ένα σημείο της (μονήρες κάταγμα) ή σε περισσότερα σημεία (διπλό ή τριπλό κάταγμα). Το κάταγμα της πλευράς μπορεί να είναι ρωγμώδες ή τέλειο, ανάλογα με το εάν το οστό έχει διασπαστεί επιφανειακά ή σε όλο του το πάχος. Επίσης μπορεί να εμφανίζει παρεκτόπιση, δηλαδή τα δύο τμήματα της σπασμένης πλευράς δεν είναι ευθυγραμμισμένα ή να είναι απαρεκτόπιστο (τα δύο τμήματα του οστού είναι ευθυγραμμισμένα).
Ανάλογα με την ενέργεια του ατυχήματος και το μηχανισμό κάκωσης, μπορεί να συνυπάρχουν και κατάγματα των άλλων οστών του θωρακικού κλωβού, όπως π.χ. του στέρνου, της ωμοπλάτης ή/και των σπονδύλων.
Ακόμα χειρότερα, ειδικά σε περιπτώσεις παρεκτοπισμένων καταγμάτων, μπορεί να συνυπάρχει τραυματισμός των υποκείμενων οργάνων. Αυτό συμβαίνει διότι τα κατεαγότα τμήματα της πλευράς είναι αιχμηρά (ακριβώς όπως ένα ξερό κλαδί που σπάει) και κατά τη φάση του τραυματισμού ή και αργότερα, μπορεί να τραυματίσουν τα υποκείμενα όργανα. Πιο συχνά τραυματίζεται ο πνεύμονας, οπότε το αποτέλεσμα είναι ο πνευμοθώρακας ή αν υπάρχει και αιμορραγία ο αιμοπνευμοθώρακας, Εκτός από τον πνεύμονα, τα κατεαγότα τμήματα της πλευράς μπορεί να τραυματίσουν το ήπαρ, το σπλήνα, το νεφρό, ακόμη και το διάφραγμα.
Τα κατάγματα που δε συνοδεύονται με κακώσεις άλλων οργάνων λέγονται ανεπίπλεκτα, ενώ αυτά που συνοδεύονται με κακώσεις οργάνων λέγονται επιπλεγμένα.
Όταν δύο ή περισσότερα συνεχόμενα πλευρά σπάσουν σε 2 η περισσότερα σημεία τους, τότε η κατάσταση που δημιουργείται λέγεται ασταθής θώρακας. Ο ασταθής θώρακος είναι μία σοβαρή επιπλοκή των καταγμάτων πλευρών, διότι μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την αναπνοή. Εάν συμβεί αυτό, τότε χρειάζεται χειρουργική αντιμετώπιση με σκοπό τη σταθεροποίηση του θώρακα.
Τα κατάγματα των πλευρών είναι ιδιαίτερα επώδυνα, ακόμη και αν πρόκειται για ένα μόνο. Ο πόνος υπάρχει τόσο κατά την ηρεμία, ιδιαίτερα όμως κατά τις κινήσεις και ειδικά κατά τις αναπνευστικές κινήσεις και το βήχα. Για τον μετριασμό του πόνου απαιτούνται ισχυρά παυσίπονα. Επειδή ο ασθενής πονά έντονα κατά τις αναπνευστικές κινήσεις και το βήχα, αναπνέει επιπόλαια και αποφεύγει να βήχει. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, οι πνεύμονες του να ατελεκτατούν και οι εκκρίσεις που φυσιολογικά παράγει να κατακρατούνται, επιδεινώνοντας την ατελεκτασία. Αν ο ασθενής μείνει χωρίς παυσίπονα, η κατάσταση αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε συλλογή υγρού, πνευμονία, ακόμη και εμπύημα. Για το λόγο αυτό, οι τραυματίες με κατάγματα πλευρών χρειάζεται να λαμβάνουν ισχυρά παυσίπονα τουλάχιστον για την πρώτη εβδομάδα. Με την πάροδο του χρόνου, καθώς τα πλευρά πορώνονται (κολλάνε), ο πόνος ελαττώνεται και είναι δυνατόν να χορηγηθούν πιο ελαφρά παυσίπονα, όπως παρακεταμόλη.
Ο τραυματίας με κάταγμα πλευρών μπορεί να χρειαστεί εισαγωγή στο νοσοκομείο ή να παρακολουθηθεί σε εξωτερική βάση. Αυτό εξαρτάται από τον αριθμό των σπασμένων πλευρών, εάν συνυπάρχουν άλλες κακώσεις, την ηλικία του και από τη γενικότερη κατάσταση της υγείας του.
Τα κατάγματα των πλευρών διαγιγνώσκονται με την απλή ακτινογραφία θώρακος και την απλή ακτινογραφία πλευρών. Ωστόσο, ρωγμώδη ή απαρεκτόπιστα κατάγματα μπορεί να διαλάθουν. Η αξονική τομογραφία θώρακος, απεικονίζει με μεγάλη λεπτομέρεια το θώρακα, επομένως μπορεί να διαγνώσει με μεγάλη ευαισθησία και ειδικότητα τα κατάγματα των πλευρών.
Τις περισσότερες φορές η αντιμετώπιση των καταγμάτων πλευρών είναι συντηρητική, δηλαδή δεν απαιτείται χειρουργείο για την ανάταξη τους. Οι πλευρές πορώνονται αυτόματα με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο εάν οι σπασμένες πλευρές εμφανίζουν μεγάλη παρεκτόπιση, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν τα υποκείμενα όργανα, αν δεν έχουν πορωθεί επαρκώς και υπάρχει χρόνιος πόνος ή/και δυσμορφία, ή εάν υπάρχει ασταθής θώρακας τότε απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση.
