Θωρακοσκοπική Χειρουργική με Μία Οπή (Uniportal VATS)
Η θωρακοσκοπική χειρουργική με μία οπή (Uniportal VATS) είναι ελάχιστα επεμβατική χειρουργική μέθοδος και τεχνική για τη διενέργεια θωρακοχειρουργικών επεμβάσεων δια μέσου μίας οπής περίπου 3 εκατοστών και χωρίς τη χρήση διαστολέα πλευρών.
Η μέθοδος αποτελεί τη λιγότερο τραυματική ελάχιστα επεμβατική μέθοδο, συμπεριλαμβανομένης και της ρομποτικής μεθόδου, καθώς η προσπέλαση στη θωρακική κοιλότητα διενεργείται από μόλις μία οπή (εικόνα 1). Η μέθοδος αναπτύχθηκε και πρωτοεφαρμόστηκε σε λοβεκτομή για την αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα το 2010 από τον Ισπανό χειρουργό Diego Gonzalez-Rivas. Έκτοτε έχει υιοθετηθεί από πληθώρα θωρακοχειρουργών και θωρακοχειρουργικών κέντρων.
Η θωρακοσκοπική χειρουργική με μία οπή (όπως και οι άλλες θωρακοσκοπικές τεχνικές με περισσότερες οπές που αναπτύχθηκαν πριν από αυτήν), αναπτύχθηκε με σκοπό να ελαχιστοποιηθεί το χειρουργικό τραύμα που απαιτείται για τη διενέργεια μίας θωρακοχειρουργικής επέμβασης μέσω της κλασσικής (ανοικτής) θωρακοχειρουργικής, διατηρώντας παράλληλα την υψηλής και εγνωσμένης αξίας ογκολογική της αποτελεσματικότητα. Δηλαδή, η επέμβαση αυτή καθεαυτή δεν τροποποιείται. Τροποποιείται ο τρόπος με τον οποίο ο χειρουργός προσπελαύνει το χειρουργικό πεδίο. Για παράδειγμα, αν πρόκειται να πραγματοποιηθεί μία δεξιά άνω λοβεκτομή πνεύμονα και λεμφαδενικός καθαρισμός για την αφαίρεση καρκίνου του άνω λοβού του δεξιού πνεύμονα, η επέμβαση αυτή καθεαυτή πραγματοποιείται χωρίς τροποποιήσεις. Όμως, ενώ στην κλασσική θωρακοχειρουργική η προσπέλαση γίνεται με θωρακοτομή και χρήση διαστολέα πλευρών (τεχνική πολύ επώδυνη), στη θωρακοσκοπική χειρουργική με μία οπή, η προσπέλαση πραγματοποιείται με μία οπή περίπου 3 εκατοστών, χωρίς τη χρήση διαστολέα πλευρών. Το κέρδος είναι η ελαχιστοποίηση του χειρουργικού τραύματος, που περιορίζεται σε μία μόλις οπή 3 εκατοστών περίπου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο, άμεση κινητοποίηση του ασθενούς μετά το χειρουργείο, ελαχιστοποίηση των μετεγχειρητικών επιπλοκών, ταχεία ανάρρωση και επιστροφή στην προηγούμενη καθημερινότητα (σπίτι, εργασία, δραστηριότητες) και βελτιωμένη ποιότητα ζωής μετα το χειρουργείο (σε σχέση με την κλασσική θωρακοχειρουργική). Όλα αυτά τα πλεονεκτήματα επιτυγχάνονται ενώ παράλληλα διατηρείται το υψηλό ογκολογικό αποτέλεσμα. Μάλιστα, έχουν δημοσιευθεί μελέτες, από τις οποίες αποδεικνύεται περαιτέρω όφελος, σε σχέση με την κλασσική θωρακοχειρουργική, ειδικά στους ανθρώπους που πρόκειται να λάβουν μετά το χειρουργείο κάποιου είδους φαρμακευτική θεραπεία. Οι ασθενείς αυτοί ανέχονται πολύ καλύτερα τη μετεγχειρητική φαρμακευτική θεραπεία (όποτε αυτή είναι απαραίτητη) και αυτό θεωρείται ότι μπορεί να παρέχει καλύτερη πρόγνωση σε αυτή την κατηγορία των ασθενών.
Στην κλασσική θωρακοχειρουργική, ο χειρουργός μπορεί και έχει άμεση θέα του χειρουργικού του πεδίου δια μέσου της θωρακοτομής (ή στερνοτομής για τις περιπτώσεις όγκων του προσθίου μεσοθωρακίου) και τη χρήση του διαστολέα των πλευρών. Επίσης έχει αρκετό χώρο να εισαγάγει τα δύο του χέρια καθώς και αυτό του βοηθού του και να πραγματοποιήσει την επέμβαση χρησιμοποιώντας κλασσικά χειρουργικά εργαλεία ανοικτής χειρουργικής. Στη θωρακοσκοπική χειρουργική με μία οπή, όμως, αυτό δεν είναι δυνατό. Επομένως απαιτείται η χρήση συγκεκριμένης τεχνολογίας, που θα αντικαθιστά τα μάτια και τα χέρια του χειρουργού και θα καθιστά δυνατή την επέμβαση διαμέσου μίας οπής 3 εκατοστών, χωρίς τη χρήση διαστολέα πλευρών.
Εικόνα 2. Θωρακοσκοπική κάμερα 30º
Η τεχνολογία αυτή περιλαμβάνει μία κάμερα 30º υψηλής ευκρίνειας, η οποία αντικαθιστά τα μάτια του χειρουργού και του βοηθού του (εικόνα 2). Η κάμερα αυτή δίνει τη δυνατότητα για μεγέθυνση του χειρουργικού πεδίου έως και περισσότερο από δύο φορές, ενώ παράλληλα φωτίζει πλούσια το σημείο στο οποίο εστιάζει η επέμβαση σε μία συγκεκριμένη φάση (σε αντίθεση με το φως το οποίο στην ανοικτή χειρουργική βρίσκεται εκτός του σώματος, πάνω από τα κεφάλια της χειρουργικής ομάδας). Με αυτόν τον τρόπο, αν και η προσπέλαση είναι δια μέσου μίας μικρής οπής, η θέαση του πεδίου από τη χειρουργική ομάδα είναι πολύ πιο ευκρινής σε σχέση με την κλασσική θωρακοχειρουργική. Μάλιστα έχουν εξελιχθεί κάμερες που παρέχουν τρισδιάστατη όραση για ακόμη μεγαλύτερη ευκρίνεια.
Εικόνα 3. Θωρακοσκοπικό εργαλείο τύπου dissector για χρήση στη θωρακοσκοπική χειρουργική με μία οπή
Επιπλέον απαιτούνται εργαλεία με ειδική σχεδίαση (εικόνα 3). Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στη θωρακοσκοπική χειρουργική είναι λεπτά (5 – 7 χιλιοστά), μακριά σε μήκος (συνήθως περισσότερο από 30 εκατοστά) και έχουν δύο αρθρώσεις (διπλά αρθρωτά). Η ειδική αυτή σχεδίαση επιτρέπει στο χειρουργό να πραγματοποιεί την επέμβαση με μεγάλη ακρίβεια, έχοντας τα χέρια του εκτός της θωρακικής κοιλότητος του ασθενούς. Επίσης απαιτούνται ειδικά εργαλεία για την απολίνωση και διατομή των ιστών (αγγεία, βρόγχος, πνευμονικό παρέγχυμα κοκ). Τα εργαλεία αυτά λέγονται αυτόματοι ενδοσκοπικοι κοπτορράπτες. Εξίσου απαραίτητα είναι και τα εργαλεία παρασκευής και διατομής των ιστών, τα οποία έχουν τη βάση τους σε κάποια μορφή ενέργειας, συνήθως ηλεκτροθερμική (εικόνα 4).
Εικόνα 4. Συσκευή ενέργειας (ψαλίδι υπερήχων) για την παρασκευή και διατομή των ιστών
Τέλος, απαιτείται ένας θωρακοσκοπικός πύργος (εικόνα 5). Στο θωρακοσκοπικό πύργο είναι συγκεντρωμένα μία οθόνη πολύ υψηλής ανάλυσης, στην οποία προβάλλεται η εικόνα από το χειρουργικό πεδίο, διαμέσου της θωρακοσκοπικής κάμερας και η πηγή φωτισμού που φωτίζει τοι χειρουργικό πεδίο (διαμεσου της κάμερας).
Εικόνα 5
Με την θωρακοσκοπική χειρουργική με μία οπή, μπορεί να διενεργηθούν επεμβάσεις για την αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα (λοβεκτομή, τμηματεκτομή, σφηνοειδής εκτομή, πνευμονεκτομή, sleeve λοβεκτομή), των όγκων του μεσοθωρακίου (θυμεκτομή), της μυασθένειας Gravis, ακόμη και για την εκτομή όγκων της τραχείας.
Εικόνα 1. Αναδημοσίευση από Yan TD. Surgical atlas of thoracoscopic lobectomy and segmentectomy. Ann Cardiothorac Surg 2014;3(2):183-191. doi: 10.3978/j.issn.2225-319X.2014.03.11